Dzisiaj na Węgrzech zostanie podjęta decyzja ws. stóp procentowych i zobaczymy dziś najprawdopodobniej kolejną podwyżkę stóp: 20pb. Oczekiwania przesuwają się stopniowo w kierunku bardziej stromej ścieżki zacieśnienia polityki pieniężnej. W dzisiejszym dzienniku przyglądamy się opublikowanemu OSR do zmian podatkowych z Polskiego Ładu oraz opublikowanym przez GUS raporcie o sytuacji społeczno-gospodarczej w Polsce w I półroczu 2021 roku.
Dziś poznamy także czerwcowe dane o zamówieniach na dobra trwałego użytku w USA (prognoza: 2,0% m/m, poprzednio 2,3% m/m) oraz lipcowy indeks zaufania konsumentów Conference Board (oczekiwany spadek o 1,3 pkt. do 126 pkt. wobec czerwcowego wyniku).
OSR do zmian podatkowych z Polskiego Ładu
Na stronach legislacja.rcl.gov.pl zamieszczono OSR do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, czyli (bardziej ludzkim językiem) ustaw podatkowych związanych z tzw. Polskim Ładem. Wspomniany projekt może jeszcze ulec zmianie – obecnie jest na etapie opiniowania i konsultacji publicznych, przed nim jeszcze cała rządowa, a potem parlamentarna ścieżka legislacyjna. Są to jednak pierwsze, tak skonkretyzowane (ujęte w projekt ustawy) zapisy z Polskiego Ładu. Przyglądamy się więc szacowanym przez MF wybranym skutkom ustawy.
Na wstępie zaznaczmy, że przedstawione zmiany nie obejmują wszystkich propozycji zaprezentowanych w ramach Polskiego Ładu. Dotyczą jedynie zmian podatkowych. Te polegają w szczególności na (cytujemy za uzasadnieniem do ustawy):
- podwyższeniu do 30 000 zł „kwoty wolnej” od podatku dla ogółu podatników obliczających podatek według skali podatkowej,
- podwyższeniu do 120 000 zł progu dochodów, po przekroczeniu którego ma zastosowanie 32% stawka podatku,
- wprowadzeniu ulgi dla klasy średniej,
- ujednoliceniu stawki składki zdrowotnej do wysokości 9% dla wszystkich podatników, w tym likwidacji możliwości odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego od osób fizycznych,
- zmianie wysokości kosztów podatkowych od przychodów otrzymywanych przez osoby pełniące obowiązki społeczne lub obywatelskie
To tylko wybrane, najważniejsze zmiany – pełen zestaw można znaleźć w przedstawionym wyżej linku do projektu. Jakie problemy są rozwiązywane poprzez wspomnianą ustawę? Można odnieść wrażenie, że (zdaniem MF) wszystkie – lista celów zajmuje 19 stron.
W pierwszych latach obowiązywania ustawy, koszt proponowanych zmian dla sektora finansów publicznych wyniesie ok. 9 mld zł (saldo = dochody ogółem – wydatki ogółem). W tym koszt dla jednostek samorządu terytorialnego (głównie z tytułu udziału w podatkach dochodowych) wyniesie ponad 13 mld zł, a koszt dla budżetu państwa ponad 7 mld zł. Wzrosną natomiast dochody NFZ – średnio o ponad 11 mld zł. Rozbicie dochodów i wydatków w najbliższych latach można znaleźć w tabeli poniżej:
Źródło: OSR do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (link)
Głównym źródłem wydatków są zmiany w klinie podatkowo-składkowym (najważniejszy punkt Polskiego Ładu, czyli zmiany w PIT i sposobie obliczania składki NFZ). Spowodują one spadek dochodów sektora finansów publicznych o średnio ok. 13 mld zł rocznie (w pierwszy latach obowiązywania ustawy, później koszt ten spada do 10 mld zł). Ponownie największy koszt ponoszą JST (ok. 14-15 mld zł rocznie) i budżet państwa (ok. 9 mld zł rocznie), zyskuje NFZ (ok 11 mld zł). Do tego dochodzą zmiany w zakresie preferencji podatkowych (w większości powodujące kolejne spadki dochodów sektora finansów publicznych), założono również m.in. uszczelnienie systemu podatkowego w zakresie CIT i PIT (ograniczenie transferów dochodów i kosztów uzyskania przychodów w firmach, czy np. ograniczenie przesuwania prywatnego majątku do działalności gospodarczej w przypadku osób fizycznych). Nie sposób opisać tu wszystkich wprowadzanych zmian (a co za tym idzie również źródeł dochodów i wydatków) – napomkniemy jedynie, że dotyczą one również m.in. wprowadzenia jednolitych zasad opodatkowania przychodów z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy; zmiany dot. powszechnej akceptacji kart kredytowych; zmiany w podatku VAT (grupy VAT, szybki zwrot dla podatników bezgotówkowych); zmiany dotyczące poboru podatku u źródła; wprowadzenie ulg na robotyzację itd.
Sytuacja społeczno-gospodarcza Polski w I półroczu 2021r.
Wraz z biuletynem statystycznym GUS w piątek opublikował raport o sytuacji społeczno-gospodarczej w kraju w I półroczu 2021 r. Podkreślono, że pomimo dalszego wpływu COVID-19 na sytuację gospodarczo-społeczną, I półrocze 2021 r. było znacznie lepsze w ogólnym znaczeniu jak w poprzednim roku. Gospodarczo wiemy już, że dostępne dane można złożyć w dynamikę PKB przekraczającą 5% (średnia z I połowy roku). Co słychać po stronie społecznej?
Według wstępnych szacunków liczba ludności (stan na koniec I półrocza) w Polsce zmniejszyła się o ok 192 tys. osób do ok. 38 162 tys. mieszkańców w porównaniu do tego samego okresu z ubiegłego roku – 11 tys. mniej osób urodziło się przez ten czas. Liczba osób zmarłych zgadza się z naszymi obliczeniami na podstawie raportów o zgonach z GUS. Przechodząc na statystyki nadwyżkowych zgonów, w pierwszym półroczu zmarło około 62 tys. więcej osób niż w analogicznym przedziale ubiegłego roku. Na wykresie widoczny jest wyraźny wpływ III fali koronawirusa.
Na rynku pracy w okresie styczeń-czerwiec odnotowano spadek przeciętnego zatrudnienia o 0,3% wobec analogicznego okresu z ub. roku (wtedy spadek wyniósł 0,6%). Największy spadek zatrudnienia został zaobserwowany w gastronomii (-12%). Mniejsze zatrudnienie było również m.in. w obsłudze rynku nieruchomości (-3,8%), wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę (-2,4%), górnictwie i wydobywaniu (-1,8%) oraz budownictwie (-1,3%). Zatrudnienie natomiast uległo istotnie zwiększeniu w informacji i komunikacji (3,6%) oraz dostawie wody, gospodarowaniu ściekami, odpadami i rekultywacji (1,7%).
Patrząc jednak na ewolucję zatrudnienia i pracujących w ciągu ostatnich miesięcy widać, że luka pandemiczna jest domykana.
Pod względem bezrobocia rejestrowanego najgorsza sytuacja jest w województwie warmińsko-mazurskim (9,2%), chociaż w porównaniu do poprzedniego miesiąca tam nastąpił największy spadek tego wskaźnika (o 0,5 pp). W tym województwie także nastąpił największy spadek bezrobocia w skali rocznej (o 1,2 pp). Chociaż w ogólnokrajowym stopniu zaobserwowano spadek bezrobocia w skali rocznej, były województwa, które zanotowały wzrost wskaźnika: pomorskie oraz śląskie (wzrost o odpowiednio 0,3 pp. oraz 0,1 pp.). Najlepsza sytuacja jest obecnie jest w województwie wielkopolskim (3,5%), śląskim (4,8%), mazowieckim (5%), małopolskim (5,1%).
Pośród osób bezrobotnych wzrósł odsetek osób bez prawa do zasiłku, nieposiadających kwalifikacji zawodowych oraz dotychczas niepracujących. Spadł natomiast odsetek osób bezrobotnych, które zostały zwolnione z przyczyn dotyczących zakładów pracy. 53,8% zarejestrowanych bezrobotnych stanowiły kobiety. Zwraca uwagę także wzrost do 32,7% liczby bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych wobec 30,6% w czerwcu zeszłego roku. W pewnym momencie zwracaliśmy uwagę, że wzrosty bezrobotnych są względnie szybsze w gronie osób, które uprzednio nie pracowały.
W porównaniu do poprzedniego roku, zmniejszyła się liczba osób bezrobotnych "znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy". W tej kategorii obniżyła się liczba osób w większości badanych podkategorii (m.in w wieku do 30 roku życia, posiadający co najmniej jedno dziecko w wieku do 6 roku życia). Jedynie w podkategoriach długotrwale bezrobotnych oraz w wieku powyżej 50 roku życia można dostrzec wzrost liczby bezrobotnych.
Wniosków i danych w raporcie jest więcej. Cały raport dostępny jest pod tym adresem.
Garść newsów makroekonomicznych
∙ GUS: W lipcu ogólny wskaźnik syntetyczny koniunktury dla Polski wzrósł do 104,9 pkt. z 103,2 pkt. w czerwcu.
∙ Łon (RPP): Możliwe, że stopy pozostaną na obecnym poziomie przez dłuższy czas.
∙ Niemcy: Indeks Ifo, obrazujący nastroje wśród przedsiębiorców niemieckich, wyniósł w lipcu 100,8 pkt. wobec 101,7 pkt. w poprzednim miesiącu.
∙ Na koniec jeszcze ciekawostka: porównanie zadłużenia hipotecznego w Europie (prezent od koleżanki z Analiz Strategicznych).