Jak się bronić przed protekcjonizmem?

W strefie euro opublikowana zostanie finalna inflacja za grudzień (wstępne dane: 9,2% r/r).

Sporo danych spłynie ze Stanów. Na początek PPI (oczekiwany spadek indeksu z 7,4% r/r do 6,8% r/r), później dane o sprzedaży detalicznej i produkcji przemysłowej (w obu przypadkach oczekiwane minusy m/m), a na koniec Beżowa Księga. Wszystko to przeplatane będzie szeregiem wystąpień przedstawicieli Fed.

Szczerze przyznajemy, że przemyślenia, wykresy i dane zawarte w tym komentarzu to w większości nie nasza praca. Zebraliśmy najciekawsze wnioski z wystąpienia K. Georgiewej na forum w Davos i z artykułu IMF, do którego się odwoływała. Dla osób, które wolą źródła niż nasze skróty odsyłamy do linków.

Szefowa MFW w swoim wystąpieniu zwracała uwagę, że od czasu kryzysu finansowego przepływy towarów i kapitału uległy spowolnieniu. Dodatkowo, ostatnie lata przyniosły znaczny wzrost nowych ograniczeń handlowych. Są one częściowo pochodną globalnej integracji. Spada poparcie dla globalizacji i otwartej wymiany handlowej między krajami, co związane jest m.in. z efektami redystrybucyjnymi, które ona niesie (wzrost nierówności). Rośnie niezadowolenie wykluczonych społeczeństw, wśród nich rośnie też poparcie dla ograniczeń handlowych.

Do tego w ostatnim czasie doszły czynniki niezwiązane wprost z globalnym handlem: COVID-19 i inwazja Rosji na Ukrainę. Jak zwróciła uwagę K. Georgiewa, od czasu wybuchu epidemii, wzmianki o reshoringu, onshoringu i nearshoringu w prezentacjach wyników spółek wzrosły prawie dziesięciokrotnie. Ryzyko polega na tym, że interwencje polityczne przyjęte w imię bezpieczeństwa gospodarczego lub narodowego mogą mieć niezamierzone konsekwencje lub mogą być celowo wykorzystywane do osiągnięcia korzyści ekonomicznych kosztem innych. 

To, zdaniem szefowej MFW, może niebezpiecznie prowadzić do geoekonomicznej fragmentacji (geoeconomic fragmentation). Jej koszty można tylko szacować, a i te szacunki są silnie zróżnicowane. Długoterminowe koszty samej fragmentacji mogą wynosić od 0,2% globalnej produkcji w przypadku scenariusza łagodnego do prawie 7% w przypadku bardziej restrykcyjnego scenariusza - co odpowiada mniej więcej łącznej rocznej produkcji Niemiec i Japonii. Uwzględnienie jeszcze kwestii wynikających z nich utrudnień w rozprzestrzenianiu się technologii może zwiększyć te szacunki do 12%. Podsumowanie wyników badań na wykresie poniżej:

K. Georgiewa wskazywała, że w takich scenariuszach, konsumenci o niższych dochodach w gospodarkach rozwiniętych straciliby dostęp do tańszych towarów importowanych. Mocno dotknięte byłyby małe gospodarki otwarte. Ucierpiałaby na tym większość Azji ze względu na jej dużą zależność od otwartego handlu. Gospodarki rozwijające się nie czerpałyby korzyści z przepływu technologii, który przyczynił się do wzrostu wydajności i poziomu życia. Zamiast doganiać poziom dochodów gospodarek rozwiniętych, kraje rozwijające się pozostałyby jeszcze bardziej w tyle.

Jak temu przeciwdziałać? Skupiając się na obszarach, w których współpraca jest niezbędna, a zwłoka nie wchodzi w grę. Szefowa MFW wskazała na trzy priorytety: wzmocnienie handlu międzynarodowego, pomoc zagrożonym krajom w uporaniu się z długiem i zintensyfikowanie działań na rzecz klimatu (po więcej szczegółów zapraszamy do linkowanego wystąpienia).

∙ Polska: Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra klimatu i środowisk. Rządowe rozwiązanie zakłada, że jeżeli w danym systemie ciepłowniczym nastąpi wzrost cen netto dostawy ciepła większy niż 40 proc. w stosunku do cen obowiązujących 30 września 2022 r., przedsiębiorstwa energetyczne otrzymają wyrównanie, tak aby uprawnieni odbiorcy nie zostali obciążeni nadmiernymi kosztami ciepła. Nowe przepisy mają wejść w życie zasadniczo z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z mocą od 1 lutego 2023 r. (PAP Biznes)

∙ USA: Nowojorski indeks przemysłowy spadł w styczniu do -32,9 z -11,2 przed miesiącem. To najniższa wartość od maja 2020. Spadki odnotowano we wszystkich komponentach indeksu z wyjątkiem zapasów, które lekko wzrosły. Z drugiej strony indeks przyszłej koniunktury (6 miesięcy do przodu) zanotował symboliczny wzrost do 8 z 6,3. Szczegóły były jednak dość mieszane, gdyż pogorszenie nastąpiło w przypadku subindeksów cenowych oraz zatrudnienia (wskaźniki relatywnie opóźnione). 

∙ Strefa euro: Według doniesień Bloomberga, członkowie EBC mają rozważyć spowolnienie tempa podwyżek stóp procentowych na marcowym posiedzeniu do 25pb. W lutym z kolei powinniśmy ujrzeć ruch o kolejne 50pb. Warto przypomnieć, że właśnie od marca rusza (na początku w dość ograniczonej skali) program zacieśniania ilościowego. Być może część oficjeli dostrzega w tym pewnego rodzaju substytut konwencjonalnego zacieśniania warunków finansowych. Informacje te wsparły notowania wspólnej waluty oraz włoskie papiery skarbowe, które odnotowały wyraźny spadek rentowności. Włochy to zdecydowanie najsłabszy punkt strefy euro, który potencjalnie najszybciej mógłby odczuć negatywne skutki wysokich stóp procentowych.

∙ Japonia: Zaskoczenia nie było, a bank centralny nie zmienił ustawień polityki pieniężnej. Zarówno sam przedział wahań do rentowności 10-letniej obligacji jak i sam cel (0%) zostały utrzymane. Nieco w górę zrewidowane zostały projekcje inflacji bazowej na bieżący rok fiskalny (do 1,8% z 1,6%), niemniej ruch taki był oczekiwany. W przyszłym roku fiskalnym inflacja bazowa ponownie powrócić ma do 1,6%. Jednocześnie nowa projekcja ukazała wyraźnie niższe wartości dla wzrostu PKB na rok fiskalny 2023 i 2024 - obniżka odpowiednio do 1,7% z 1,9% oraz do 1,1% z 1,5%. Jedyna dokonana zmiana dotyczyła programy pożyczkowego BoJ. Obecnie BoJ mógł udzielić pożyczki do 10 lat wyłącznie na stałej stopie procentowej. Po zmianie będą mogły być udzielane pożyczki także na zmiennej stopie. W reakcji na decyzję silnej korekcie uległy notowania jena oraz tamtejszych rentowności obligacji skarbowych (10-latka spadła ok. 10pb w okolicę 0,4%).