Inflacja bazowa PCE vs CPI: wszystko co chcielibyście wiedzieć, ale nie chce Wam się szukać

Inflacja CPI to stara, dobra inflacja cen konsumentów, którą można traktować jako bezpośredni analogon polskiej inflacji CPI. Liczy ją Bureau of Labor Statistics (BLS). Inflacja PCE to z kolei tak naprawdę deflator wydatków konsumpcyjnych, zbieranych przez Bureau of Economic Analysis (BEA) w ramach ankiety o wydatkach i dochodach osobistych Amerykanów (lub szerzej, co kwartał – w ramach rachunków narodowych i danych konsumpcyjno-dochodowych). Przyjęło się jednak nazywać go po prostu inflacją, ale warto pamiętać o tej subtelnej różnicy, bo z niej płyną ważne implikacje. Automatycznie oznacza to też, że w odróżnieniu od inflacji CPI (liczonej na podstawie koszyka wydatków konsumpcyjnych, który z kolei powstaje w badaniu wydatków gospodarstw domowych jako miara ich bezpośrednich wydatków), deflator PCE (inflacja PCE) mierzy zmianę cen całego agregatu konsumpcji prywatnej (plus konsumpcji organizacji non-profit, które obsługują gospodarstwa domowe) niejako bez względu na to, kto za nią zapłacił. To pociąga za sobą różnice w „koszykach”. Dobry przykład to usługi medyczne. W CPI znajdują się tylko usługi, za które faktycznie konsument (gospodarstwo domowe) płaci samodzielnie. Tymczasem w PCE usługi medyczne wzbogacone są też o element opłacany przez pracodawców oraz rząd (Medicare, Medicaid). Takich smaczków jest więcej i wagi różnych elementów w inflacji PCE i CPI różnią się czasem znacząco (pokazujemy to w tabeli). Niektóre elementy (kategorie szczegółowe PCE) są tożsame z tymi z CPI, więc BEA używa bezpośrednio oszacowań CPI. Do niektórych zaś stosowane są też elementy cen producentów. Jak widać więc, inflacja PCE jest kategorią szerszą niż inflacja CPI i znajomość inflacji CPI nie oznacza znajomości inflacji PCE i vice versa.

Osobny paragraf należy się też kształtowaniu wag. W inflacji CPI powstają one - jak już wspomniano - w badaniu wydatków gospodarstw domowych i zmieniają się raz na rok. Wyrazem tego jest też formuła liczenia indeksu CPI, która też jest specyficzna: to formuła Laspeyresa (ze stałymi wagami roku "bazowego", a więc właśnie ze stałym "koszykiem"). W przypadku inflacji PCE wagi zmieniają się częściej niż raz do roku: co trzy miesiące (mogłyby co miesiąc, jednak co-miesięczne badania nie są dostatecznie dokładne). Formuła liczenia indeksu to formuła Fishera (idealna formuła Fishera). Dzięki tej formule, inflacja PCE lepiej odzwierciedla wagi, gdyż pokazuje też efekty substytucyjne, które pojawiają się w konsumpcji gospodarstw domowych w reakcji na zmiany cen względnych. Stosowanie tej formuły wymaga znajomości wag (wydatków) z okresu objętego badaniem. Z uwagi na fakt, że PCE pojawia się właśnie wtedy, gdy publikowane są wstępne dane o wydatkach i dochodach, zastosowanie formuły Fishera jest możliwe. Inflacja PCE jest też zatem inflacją o częściej zmieniających się wagach.  

Inflacja PCE publikowana jest po inflacji CPI. Prognostycznie powinno to być spore ułatwienie. Niestety, nic z tych rzeczy. Relacji pomiędzy tymi obiema inflacjami daleka jest od 1:1 (pierwszy wykres i korelacja danych miesięcznych na poziomie 0,3). Dodatkowo bywa tak, że jedna potrafi przyspieszać, a druga w tym czasie zwalnia (drugi wykres, ten co wygląda jak kod kreskowy). To sprawia, że przy wyliczaniu inflacji PCE zdarzają się pomyłki i tym samym oba odczyty zdolne są do poruszania rynkiem (osobnym bohaterem jest inflacja producencka, ale o tym już w innym odcinku). Wszystko wynika w większości przypadków z różnic metodologicznych, które opisaliśmy.

Cel inflacyjny Rezerwy Federalnej wyrażony jest w inflacji PCE (2%). Do ubiegłego roku było to po prostu 2%, lecz obecnie Fed podkreśla, że chodzi o inflację średnio 2% (cel inflacyjny w ujęciu średnim). Fed woli inflacje PCE z trzech powodów: 1) Mierzy ceny szerszego zakresu wydatków konsumpcyjnych, 2) Lepiej pokazuje efekty substytucyjne, czyli ucieczkę konsumentów od dóbr, które relatywnie podrożały, 3) Podlega rewizjom. Szczególnie ten ostatni element wydaje się kontrowersyjny, ale patrząc nań z punktu widzenia decydentów pieniężnych jest w tym głębszy sens. Rezerwa Federalna prowadzi regularne badania dotyczące wpływu prowadzonej polityki na ceny i aktywność gospodarczą. Tym samym zainteresowana jest jak najlepszą znajomością wpływu własnej polityki między innymi własnej polityki na ceny, w tym też po uwzględnieniu wszystkich możliwych rewizji. 

1.

2. 

3.