Sprzedaż detaliczna za wrzesień, zgodnie z konsensuem prognoz, wzrosła o 5,1% r/r. To nieco gorszy wynik niż zakładaliśmy. Gdybyśmy mieli okazję zobaczyć świat alternatywny, w którym inflacja byłaby niższa a rynek pracy w takim stanie jak teraz (bez szoków egzogenicznych byłoby to jak najbardziej możliwe), realna sprzedaż detaliczna byłaby wyższa. W obecnym świecie spora część siły nabywczej znika obsługując wyższe ceny. Problemy w sprzedaży aut na razie tylko wspomniane efekty cenowe pogłębiają. Gdzieś w tle tkwi potencjalne "przejedzenie" konsumentów wydatkami na dobra. Perspektywy samej sprzedaży są naszym zdaniem ciągle gorsze niż całej konsumpcji. Ta też będzie jednak w najbliższym czasie pod presją.
Niezmiennie sprzedaż detaliczna w cenach stałych pozostaje poniżej trendu sprzed pandemii. Wyjaśnieniem (o czym pisaliśmy już w poprzednich miesiącach) są właśnie ceny stałe. Gros wydatków konsumentów "zjadł" wzrost cen. Sprzedaż nominalna jest powyżej
Pochylmy się nieco uważniej nad przyczynami stosunkowo słabego wyniku września. Jak pisaliśmy na wstępie - to w pierwszej kolejności efekt rosnących cen. Gospodarstwa domowe dysponują określonym "nominalnym" budżetem, który może być przeznaczony na coraz mniejszą realną liczbę dóbr (lub mówiąc dokładniej - konsumenci wydają więcej, ale liczba zakupionych dóbr nie rośnie). Najsilniej wspomnianą różnicę widać w kategorii sprzedaży paliw, która choć nominalnie wzrosła o 23,7% r/r, to realny wzrost wyniósł tylko 0,4% r/r (to przełożenie wprost rocznej inflacji cen paliw). Budżet przeznaczony na zakupy paliw wzrósł o 23,7% a realne zakupy (i związane z tym dłuższe lub częstsze podróże) w zasadzie się nie zmieniły.
Taka interpretacja powodów relatywnie niskiego wyniku sprzedaży detalicznej współgra z wnioskami wypływającymi z koniunktury konsumenckiej, którą poznaliśmy w środę. Tam również we wzrostach inflacji upatrywaliśmy jednej z przyczyn obniżenia się nastrojów gospodarstw domowych. Wraz z rosnącymi obawami o stan rynku pracy (obniżyły się też wskaźniki dot. oczekiwanej stopy bezrobocia), słabszymi perspektywami dot. oszczędności, czy oceny sytuacji ekonomicznej kraju przekłada się to na stosunkowo pesymistyczne perspektywy dla realnej sprzedaży na nadchodzące miesiące. Nożyce cenowe będą wciąż silnie widoczne (lub będą się jeszcze pogłębiać), a zmienne realne będą w naszej ocenie wciąż zawodzić.
Efekt wzrostu cen to jednak nie jedyny powód niższego niż zakładaliśmy wyniku sprzedaży. Swoje dołożyły też problemy podażowe, które uwidoczniły się w sprzedaży samochodów. Mocno upraszczając - nie ma czego sprzedawać. Kategoria sprzedaży samochodów spowalnia kolejny miesiąc. Wrzesień nie był tu wyjątkiem - w ujęciu odsezonowanym odnotowaliśmy spadek o ok. 4% m/m. To najsilniejszy spadek ze wszystkich kategorii i jest to element, który przejawia trend spadkowy. Problem z dostępnością samochodów będzie wciąż obecny w nadchodzących publikacjach miesięcznych danych o sprzedaży. Pozostałe kategorie można określić jako z grubsza stabilne. Pod tym określeniem kryje się jednak lekkie rozczarowanie, bo jednak cyklicznie powinniśmy obserwować wzrosty. Spore pozostaje ryzyko przesycenia konsumenckiego wydatkami na towary. Albo obserwujemy je już teraz we wspomnianej stabilizacji, albo dopiero jest przed nami i ujawni się w spadku popytu i owej stabilizacji zakończeniu.
Nadchodzące miesiące przyniosą efekty bazy, związane z wyłączeniami części działalności na jesień i zimę zeszłego roku (październik to jeszcze stosunkowo mały efekt, większy będzie dotyczył listopada). To podbije wskaźniki roczne, ale nie damy się zwieść i będziemy obserwować wskaźniki miesięczne. Nie spodziewamy się by obecnie rozpędzająca się fala zakażeń przyniosła powszechne, ogólnokrajowe restrykcje związane np. z zamknięciem galerii handlowych. Ewentualnie problem będzie występował w małej skali (utrudnienia regionalne, znów większy ciężąr położony na zdalne kanały sprzedaży - tu ciekawe mogą być efekty cenowe, bo potencjał podnoszenia marż jest naszym zdaniem spory). To, czego nie widzimy, to perspektywa trwałego zwiększenia realnych zakupów. Kolejne wzrosty cen oraz potencjalnie trudny okres zakupów świątecznych (nie wszystko dojedzie, można obstawiać duże podwyżki cen) tylko ten efekt spotęgują. W krótkim terminie raczej efekt ten nie jest do odrobienia przez konsumpcję usług. Powoli wchodzimy w okres tymczasowo niższego wzrostu PKB i przełom roku wyznaczy pewnie maksimum negatywnych efektów w tym zakresie.